روستای سرزه

سرزه روستایی که در جنوب شرقی ایران در فاصله 25 کیلومتری بخش سیریک واقع است . مردم سرزه مردمی مقاوم و بارز هستند و در طول تاریخ علاوه بر مصائب طبیعی مثل قحطی ، خشکسالی که دچارآن شده اند . درگیر جنگ و ستیز با استعمار گران و خان و اخوان بوده اند که همه این مشکلات را با صبر و مبارزه از پیش رو برداشه اند و اکنون با پشتکار و جدیت مشغول آبادانی و سازندگی شهر هستند . و تاکنون مطلب خاصی در مورد فرهنگ و موقعیت و فعا لیت های سرزه به صورت مکتوب نوشته نشده است . من بر حسب وظیفه خود همانطوری که این امر بر نسل امروز واجب می باشد دامن همت به کمر زده و پنچه در توان دارم برای معرفی زادگاه خویش بکوشم . میدان فراح و وسیع . زمینه نگارش بکر و بسیار فراوان است . هر کسی می تواند گوشه ای از بار مسولیت را بدوش بکشد و در معرفی این شهر تاریخی بکوشد . اما با توجه به کمبود وقت و سایر مشکلات مطالبی راجع به شهر سرزه جمع آوری نموده وبه مردم شریف ارایه می دهم . شکی نیست که هیچ کاری بدون عیب و نقص نیست . به همین دلیل از پژوهندگان محترم ، معلمان گرامی ، دانش اموازان محترم و مخصوصا اهالی محترم سرزه تمنا دارم . نقایص و کاستی ها را گوشزد نموده تا در رفع ان اقدام شود . در نوشتن مطالب راجع به سرزه از منابع بسیاری استفاده نموده ام و از ریش سفیدان و بزرگان ارجمند .امیدوارم که خداوند به همه آنها توفیق روز افزون دهد .

در این تحقیق منحصرا در مورد شهر سرزه اشاره شده است .  

  بخش اول : مختصات جغرافیایی و حدود مساحت

روستای سرزه یکی از روستا های پر جمعیت بخش سیریک می باشد که در جنوب شرقی واقع شده است  و شامل چندین حومه و روستای اطراف از جمله پاراف در قسمت شمالی  مهمانی ؛ گوجگ و گرائیک در شمال شرقی و روستاهای پگو ؛ قلموئی و گوشکی و ...در جنوب غربی سرزه قرار گرفته اند .

بخش دوم

منابع آب در قدیم  و حکایت نامگذاری سرزه

همانطور که از اسم سرزه آشکار است این است که سرزه تقریبا در کنار رودی بنام دهارن

 ( daharen)  که از کوه های بشاکرد سرچشمه می گیرد قرار گرفته است واین رود دارای چشمه ویا به اصطلاح محلی  زه (zeh) می باشد . که آب زه در زمان قدیم جهت امورات کشاورزی و هم چنین برای آشامیدن استفاده شده است . که همین عوامل باعث شده است که به اصطلاح به روستارا (سرزه ) نام ببرند .

و آب این رودخانه مستقیما طی استفاده کم در نخیلات و اراضی اطرف به دریا ختم می شود . و مرورزمان با توجه نیاز مردم به آب جهت کشاورزی و سایر عوامل تصمیماتی جهت احداث سد در این رودخانه بزرگ شده است امیدواریم که مسئولین در مورد این عوامل مهم اقدام نمایند تا نیمی از مشکلات این قشر محروم جامعه بر طرف شود و باز هم بتوانند به شغل شرافتمندانه و سنتی خود مشغول باشند .

بخش سوم: و انواع بادها و پوشش گیاهیوفعالیت باغداریانواع بادها:

1-   باد بالا : از طرف مشرق سرزه و بشاگرد می وزد و هوا به شدت سرد میشود و به احتمال زیاد دنباله بادهای 120 روزه ی سیتان بلوچستان می باشد و این بادها تعادل ها را به هم میزنندو خساراتی به کشاورزان منطقه وارد می کنند.

2-   باد لوار : (lovar) در فصل تابستان و از جنوب غربی که منشا آن صحرای عربستان است      می وزد و بر گرمی و سوزندگی و خشکی هوای سرزه می افزاید و شب هنگام باعث خنک شدن هوا میشود و یکی از عوامل باعث به ثمر رسیدن خرما و به اصطلاح موجب رطب     

(ratab) شدن میشود.

3-باد شمال : باد شمال که از سمت شمال می وزد و هوا نسبتا سرد می کند و در خلیج فارس از طرف شمال غربی می وزد و در زمستان هوا توام با سرماست ولی در انتهای آن کم است .

3-   آتش باد : باد بسیار گرمی که در تابستان می وزد و باعث سوزش پوست بدن می شود و به اتش باد (lovar) هم می گویند . جهت این باد از جنوب غربی است و ازبیابان عربستان منشا می گیرد و زمان وزش ان تیر ماه و شهریور ماه می باشد

4-    پوشش گیاهی

پوشش گیاهی در این منطقه تابع شرایط آب و هوا است . مهترین پوشش گیاهی این منطقه خرما است که به صورت نخلستان های وسیع در دشت ها خود نمایی می کند و مناظر زیبایی را به وجود اورده است .

علاوه بر نخلستان ها، گیاهان ، ودرختان دیگر نیز در این منطقه بطور پراکنده وجود دارند و مشخصات تعدادی از ان ها به شرح زیر می باشد .

کهور: کهور درختی بسیار بزرگ و ارتفاع ان 10تا 15 متر می باشد همیشه سبز است و سایه بسیار دلنشین جهت استراحت در بیابان ها دارد . کهور درختی است با عمر طولانی که حتی یکصد سال عمر دارند . این درخت به صورت پراکنده در تمام مناطق به چشم می خورد وتنها در اطراف دشتهای نگور سرزه وخالدی و این به صورت انبوه دیده می شود وجه تسمیه این منطقه بعلت فراوانی کهور است .

گز : (gaz) این درخت معمولا به صورت بلند و کوتاه   دیده می شود که نوع بلند ان بیشتر در مسیر ورودخانه ها و شوره زارها به چشم می خورند و در مسیر بستر شنی رودخانه و سیل به صورت انبوه و یا پراکنده دیده می شود .

کنار  konar(درخت سدر) درختی چندساله دارای میوه خوراکی به شکل زالزالک و خاردار که نواحی جلگه و دشت های کم ارتفاع ودره ها دیده می شود . در گذشه وحال از برگ های خشک شده ان برای نظافت وشست وشو و حتی برای درمان بعضی از مشکلات پوستی استفاد می شود و از تنه ی جهت چهار چوب  در وازه های مخصوص ودر سقف گیری استفاده می شود

خار شتر (آدور) : خار شتر به صورت بوته در دشت های کم ارتفاع وجود دارد . خارشتر یا آدور که برای تعلیف شتر از آن استفاده می شود . در تابستان نوعی کپر بنام ادور بند درست می کنندکه آب روی آن پاشیده و بسیار خنک می شود که نقش کولر آبی را بازی میکند .

توج (toog) در نواحی کوهستانی بیشتر یافت می شود که از ریشه آن که رایحه دلپذیری دارد برای تمیز کردن دندان استفاده می شود. البته این کار پیشینه تاریخی دارد وازسنت های پیامبر بزرگوار ماست .

سایر درختان موجود به شرح زیر می باشد :

1-   شهم   2- مرپه 3- گیش 4- مورت 5- پاه 6- کرت 8- کلیر 9-

واین درختان که نام برده شد به راحتی با شرایط اقلیمی سازگارند ودر این منطقه رشد سریعی دارند ودر بسیاری از وقت ها به صورت یک دست با گونه های غالب خود سازگار می شوند و اسم اغلب روستا ها  از پوشش غالب گیاهی در اطراف آن گرفته می شود . مثل :کرتان ، گز ،‌

باغ ها و میوها:

باغ و باغداری پیشینه درخشانی در این روستا دارد که یکی از عوامل امرار معاش ودخل و خرج بوده است که ان را می توان از فرهنگ سنتی سرزه یاد کرد و درخت های خرمای سر به فلک کشیده نشان دهنده فعالیت سنتی این خطه می باشد و امروز به علت خشکسالی پی درپی یعنی در هفت سال گذشته از رونق افتاده است .

از جمله فعالیت باغداری :

الف: نخیلات : خرما از جمله درختانی است که آب و هوای گرم سازگار و در اکثر نقاط این روستا در سطح وسیعی گشت گردیده است . این درخت 20تا 30متر ارتفاع دارد و دارابی برگ های بزرگ با خارهای بلند می باشد . وتنه استوانه ای باریکی دارد . که به صورت نر و ماده وبه صورت تلقیح مصنوعی که توسط انسان صورت مگیرد ، بارور می کند .

میوه درخت خرما انواع مختلفی دارد :

1       - آل مهتری (ALMEHTERY): از اواخر و اوایل تیر شروع می شود ودر صورت وزش آتش باد زود رسیده واز نظر مرغوبیت در سطح پاینی می باشد .

2. مرداسنگ : (mordaseng ) رطب و خرمای از مرغوبیت خاصی بر خوردار است که در اواخر تیر واوایل تیر رسیده می شود که برای مصرف زمستانی در پیت  گذاشته می شوند .

3- هلیلی : ( halily ) : رطب و خرمای آن از نمونه های یاد شده مرغوب تر است و مهم ترین نوع و آخرین محصول خرما می باشد .و هر درخت خرما معمولا پس از سه سال از انجام کشت ثمر می دهد .و معمولا عمر آن  بیش از صدسال می باشد .